Yaz tatili, çocuklar için eğlenme ve dinlenme fırsatı sunarken ekran başında geçirilen sürenin artması, uyku düzeninden sosyal ilişkilere, fiziksel aktiviteden ruh sağlığına kadar birçok alanda olumsuz etkiler yaratabiliyor. Bayındır İçerenköy Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Uzmanı Uzm. Dr. Nimtaj Abdullayeva, dijital teknoloji kullanımının çocuklar üzerindeki etkilerine dikkat çekerek ailelere yaşa uygun ekran süreleri ve sağlıklı teknoloji kullanımı konusunda önemli bilgiler verdi.
Yaşa Göre Ekran Süresi Sınırları
Uzm. Dr. Abdullayeva, ekran süresinin mutlaka yaşa göre düzenlenmesi gerektiğini belirtti. Buna göre:
- 18 aydan küçük çocuklar: Ekran teması yalnızca yetişkin eşliğinde görüntülü görüşmelerle sınırlı olmalı.
- 18–24 ay: Ebeveyn eşliğinde ve eğitici içeriklerle sınırlı kullanım mümkün.
- 2–5 yaş: Eğitici olmayan ekran süresi hafta içi 1 saati, hafta sonu ise 3 saati geçmemeli.
- 6 yaş ve üzeri: Ekran süresi aile ile birlikte planlanmalı, günlük yaşamı olumsuz etkilemeyecek şekilde sınırlandırılmalı.
Ebeveynlerin Rolü Belirleyici
Çocukların ekran alışkanlıklarında ebeveynlerin örnek teşkil ettiğini vurgulayan Abdullayeva, aile yemeklerinde, yürüyüşlerde ya da sohbetlerde ekran kullanımına ara verilmesinin önemine dikkat çekti. Böylece çocuklara ekran dışı iletişimin değeri öğretilebiliyor.
Sağlıklı Ekran Kullanımı İçin Öneriler
Uzm. Dr. Abdullayeva, ailelerin uygulayabileceği önerileri şu şekilde sıraladı:
- Ekranı çocukları susturmak ya da oyalamak için kullanmayın.
- Uyku saatinden 30 dakika önce tüm dijital cihazları kapatın.
- Cihazları yatak odasında bulundurmayın, ortak alanda şarj edin.
- Bildirimlere hemen yanıt vermek yerine çocuğunuzla iletişimi önceliklendirin.
- Spor, sanat, doğa gezileri ve kitap okuma gibi alternatif aktiviteler sunun.
Ekran Süresini Üretken Hale Getirin
Ekran kullanımını tamamen yasaklamak yerine birlikte geçirilen kaliteli bir zamana dönüştürmenin daha faydalı olduğunu belirten Abdullayeva, birlikte dijital çizimler yapmak, müzik listesi hazırlamak veya görüntülü aile görüşmeleri yapmanın çocukları pasif tüketicilikten çıkarabileceğini ifade etti.
Net ve Tutarlı Sınırlar
Çocukların ekran süresini yönetebilmesi için sınırların en baştan net şekilde belirlenmesi gerektiğini vurgulayan Abdullayeva, aşırı ekran kullanımının etkilerinin çocuğa anlatılmasını ve planlamaya çocuğun da dahil edilmesini önerdi. Bu yaklaşımın, çocukların dijital dünyada sağlıklı ve sorumlu bireyler olarak yer almasına yardımcı olacağını sözlerine ekledi.