ADANA’NIN TARİHİNDEN BİR PARÇA DAHA EKSİLDİ

TOROS (Özel Haber) Meryem Ünal/ Sevil Çakmak- 75.Yıl Sanat Galerisi, 1950’li yıllarda şehir oteli olarak yapıldı, daha sonra düğün salonu, kolej, İktisadi Ticari İlimler Akademisi, Evlendirme Dairesi ve son olarak da sanat galerisi olarak hizmet verdi.

6 Şubat’ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremde hasar alan tarihi 75. Yıl Sanat Galerisi son olarak meydana gelen 5,5’lik Kozan depreminin de etkisiyle tehlikeli duruma geldi.

Türkiye genelinde bilinen ve sanatçılar tarafından tercih edilen önemli sanat galerilerinden biri olan  75. Yıl Sanat Galerisi  Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığının kararı ile yıkıldı. İstanbul Teknik Üniversitesi’nden gelen öğretim görevlilerin yaptığı incelemeler sonucunda bir rapor hazırlanarak Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’na iletildi. Hazırlanan rapora göre yıkımına onay verildi ve yıkılan sanat galerisinin yeniden inşa edileceği öğrenildi.

 “YIKILAN BİR BİNA DEĞİL, KENTİN TARİHİ, SOSYAL, KÜLTÜREL BİR HAFIZASIYDI”

Adana Büyükşehir Belediyesi Ağustos ayı meclis toplantısı birinci oturumu Salı günü   gerçekleşti. Gerçekleşen meclis toplantısında gündem dışı konuşmalarda söz alan MHP Grup Başkanvekili Cemal Demirdağ, 75. Yıl Sanat Galerisi’nin yıkımını gündeme getirerek Adana Büyükşehir Belediyesini sorumlu tuttu.

Demirdağ, “75. Yıl Sanat Galerisi dün Büyükşehir Belediyesi ekiplerince sessiz sedasız yıkıldı. 1948 yılında mimar Jansen’in önerisiyle yanındaki eklentilerle birlikte Şehir Oteli olarak planlanıp inşa edilmişti. Zor sosyo-ekonomik şartlarda Cumhuriyet döneminin Adana’ya bir kazanımıydı. Değerini ancak kendini Adanalı hissedenler bilebilir. Yıkılan bir bina değil, kentin tarihi, sosyal, kültürel bir hafızasıydı” dedi.

 “BUGÜN BİLE ÖRNEĞİNE RASTLAMAK KOLAY DEĞİL”

Demirdağ konuşmasında Sanat Galerisinin tarihine değinerek şu ifadelere değindi;  “ Giriş bölümünde 1950-1960 arasında düğünler, balolar düzenlenirdi. Yapı proje gereği Atatürk Parkı’nı geniş göstermesi amacıyla salon olarak konumlandırıldı. Eski bir mimari olması vesilesiyle yüksek tavanlıydı. Bugün bile örneğine rastlamak kolay değil. Eklentileriyle birlikte 1963’de Çukurova Koleji olarak hizmete girdi. Daha sonra Adana İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’ne dönüştürüldü. AITIA, 1973 yılında kurulan Çukurova Üniversitesi’nin ‘anasıydı’. Ters L seklindeki mimariden geriye sadece bu yapı kalmıştı. Yerli-yabancı tanınmış sanatçıların, sergi ve etkinliğine sahne oldu. Yakın tarihte yıllarca sanat galerisi ve konservatuar olarak hizmet verdi. Depremde zarar gördüğü gerekçesiyle yıkıldı. Topu topu tek katli bir binaydı; güçlendirilip restore edilerek yaşatılaz mıydı? Yerine yenisi yapılsa dahi kent tarihindeki boşluğunu doldurmaya yetecek mi? Maalesef dün Adana’nın ruhundan bir parça daha eksiltildi. Biz buna cahil cesareti de diyoruz. 1972’de yapılan Balcalı Hastanesi için kıyameti koparanlar buna ne diyecekler?”

“İTÜ RAPOR HAZIRLADI, KURUL KARAR VERDİ”

Adana Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı açıklamada 75. Yıl Sanat Galerisinin yeniden inşa edileceğini belirtti. Büyükşehir Belediyesi  75. Yıl Sanat Galerisinin yıkılmasıyla ilgili açıklamada şu ifadeleri kullandıı; “Yapıda mail-i inhidam (yıkılmaya meyilli) durumu oluştu. Mülkiyeti Adana Büyükşehir Belediyesi’ne ait olan, Tescilli Kültür Varlığı 75.yıl Sanat Galerisi,  ülkemizde yaşanan Kahramanmaraş depremlerinde ağır hasar görmüş olup, yapıya yönelik Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’nce hazırlanan hasar tespit raporu doğrultusunda 23.01.2023 tarih ve 15758 sayılı Adana Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Kararı ile Adana Büyükşehir Belediyesi’nce rekonstrüksiyon projesi hazırlama aşamasında olan yapının mail-i inhidam (Yıkılmaya meyilli, yıkılmaya uygun)  durumu oluşturduğundan ve bu nedenle tehlike arz eden yapı haline geldiğinden yıkılmasına karar verilmiştir. Yapı zemin etüdü ve rekonstrüksiyon projesinin hazırlanması sonucunda yeniden Adana Büyükşehir Belediyesi’nce rekonstrüksiyon uygulaması yapılarak, yeniden kent hizmetine sunulacaktır.”

Kültür ve Turizm Bakanlığı Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun konuyla ilgili kararlarında şu ifadelere yer verildi:  “Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 21.04.2009 gün ve 4887 sayılı kararı ile tescil edilen, 2. Grup Tescilli Taşınmaz Kültür Varlığı 75. Yıl Sanat Galerisi’nin mevcut taşıyıcı sisteminin değerlendirilmesine yönelik İTÜ Afet Yönetim Enstitüsü Müdürlüğü’nce hazırlanan teknik raporun, Adana Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu uzmanının 27.03.2023 gün ve 1967803 sayılı dosya incelenmesinin ardından yapılan görüşmeler sonucunda İTÜ Afet Yönetim Enstitüsü Müdürlüğü’nce hazırlanan teknik raporda kültür varlığının 06.02.2023 tarihinde gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli depremde hasar gördüğü, betonarme kolon ve döşemelerdeki demir donatılarının korozyon nedeniyle deforme olduğu, mevcut restorasyon projesi ve güçlendirme ile kullanılabilir hale gelemeyeceği anlaşıldığından çevreye daha fazla zarar vermesinin engellenebilmesi için KUDEB denetiminde yıkılmasına, rekonstrüksiyon projelerinin hazırlanarak kurulumuza sunulmasına bu aşamada can ve mal kaybına sebebiyet verilmemesi için KUDEB denetiminde gerekli güvenlik önlemlerinin alınmasına karar verildi.”

Bu karar gereğince yıkım yapıldığı, hazırlanan projenin aslına uygun olarak hayata geçirileceği ve yapının Adanalılara hizmet vereceği açıklandı.