Son yıllarda şekersiz ve glütensiz beslenme trendleri sağlık alanında sıkça tartışılıyor. Gastroenterologlar ve beslenme uzmanları bu popüler beslenme türlerinin etkilerini ve doğruluğunu değerlendiriyor.
(Gastroenteroloji Bölümü doktorları Doç. Dr. Şehmuz Ölmez ve Uzm. Dr. Yılmaz Çelik)
Gastroenterolog Doç. Dr. Şehmuz Ölmez, glütensiz beslenmenin özellikle çölyak hastaları için zorunlu olduğunu ancak çölyak olmayan bireyler için bilimsel bir gereklilik taşımadığını belirtti. Dr. Ölmez, "Çölyak hastalığında glüten, kemik erimesi ve bağırsak kanseri gibi ciddi sonuçlara neden olabilir. Ancak sağlıklı bireylerin glüten tüketiminde herhangi bir sorun bulunmamaktadır. Bu diyet yurtdışında bir moda haline geldi" dedi. Beslenmede vücudu dinlemenin önemine dikkat çeken Dr. Ölmez, “Bazı hastalar glütenli beslendiğinde şişkinlik ve gaz şikayetlerinin oluştuğunu ifade ediyor. Böyle durumlarda glütensiz beslenebiliriz vücudumuzu dinlemek yararımıza olacaktır” ifadelerini kullandı.
Hastalığı veya hassasiyeti olmayan bireyler için glütensiz diyeti önermediğini söyleyen, Uzman Dr. Yılmaz Çelik ise, “Ancak şekersiz beslenme herkes için faydalı olabilir. Şeker, yalnızca diyabetik bireylerde değil, sağlıklı bireylerde de birçok sağlık sorununa yol açabilir" şeklinde konuştu.
Yapay tatlandırıcıların riskleri
Şekere muadil olarak gösterilen yapay tatlandırıcılar konusundaki tartışmalara değinen Doç. Dr. Ölmez, yapay tatlandırıcıların sağlıklı bir alternatif olmadığını vurguladı ve şu ifadelere yer verdi:
"Adı üstünde yapay, sağlıklı bir tercih değil. Kendi deneyimlerinden örnek vermek gerekirse: Bir dönem kullandım ancak alzheimer gibi hastalıkları tetiklediğini öğrendikten sonra bıraktım"
Kilo verme üzerine etkileri
Şekersiz ve glütensiz beslenme ile kilo vermenin mümkün olduğunu belirten uzmanlar, bu sürecin temelinde kalori alımını azaltmanın yattığını söylüyor. Uzman Dr. Çelik, "Kişi abur cubur ve tatlı tüketimini kestiğinde doğal olarak kilo verecektir. Ancak bu, sağlıklı bir diyet yerine kalori kısıtlamasıdır" dedi.
Şeker, günümüz beslenme alışkanlıklarının merkezinde yer alsa da uzmanlar özellikle işlenmiş ve rafine şekerlerin sağlığa zararlarının altını çiziyor.
Diyetisyen Büşra Akdağ, araştırmalara göre fazla şeker tüketimi, erken yaşlanmadan metabolik hastalıklara kadar birçok sağlık sorununa yol açabileceğini söylüyor.
Şekerin bırakılması durumunda vücudun enerji kaynağı olarak yağları kullanmaya başladığını belirten Akdağ, bu durumun kilo kaybını hızlandırdığını ve insülin direncinde iyileşme gibi olumlu etkiler yarattığını vurguluyor. Büşra Akdağ, “Ayrıca, uyku kalitesinin artması ve ciltte gözle görülür bir iyileşme de şekeri hayatından çıkaran bireylerde sıkça gözlemlenen faydalar arasında yer alıyor” ifadelerini kullandı.
(Diyetisyen Büşra Akdağ)
Glütensiz beslenme: Trend mi, zorunluluk mu?
Glüten; buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein olup özellikle çölyak hastaları için sınırlandırılması gereken bir bileşendir. Ancak son yıllarda glütenin, sağlık ve gençlik vadeden popüler bir beslenme trendi haline geldiği gözlemleniyor.
Diyetisyen Büşra Akdağ, glütensiz beslenmenin bilimsel bir gereklilik olmadıkça uygulanmasının metabolizmaya zarar verebileceğini belirterek şunları söyledi:
“Beslenme kişiye özel olmalıdır. Gıdalardaki doğal proteinleri tamamen arındırmak doğru bir yaklaşım değildir. Her popüler diyeti denemek yerine, bireyin ihtiyaçlarına uygun bir beslenme programı hazırlanmalıdır”
Doğal alternatifler ve sağlıklı tarifler
Akdağ, sosyal medyada sıkça paylaşılan sağlıklı tariflerin bireyler üzerinde olumlu etkiler yaratabileceğini, ancak bu tariflerin uzman önerileri doğrultusunda hazırlanması gerektiğini ifade etti. Evde hazırlanmış, doğal içerikli atıştırmalıkların hem şeker hem de glüten kullanımını sınırlayan bir beslenme alışkanlığına destek olabileceğini de sözlerine ekledi.
(Bazı glütensiz bakliyat ve tohumlar)