Hatimoğulları’nda ÇMO Hatay Raporu Önergesi

TOROS (Haber Merkezi) – Yeşil Sol Parti Adana Milletvekili Tülay Hatimoğulları, TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesinin hazırladığı “Deprem Sonrası İnşaat Ve Yıkıntı Atıklarında Asbestin İncelenmesi: Hatay Örneği Teknik İnceleme Raporu” bulgularını Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’ye sordu.

Hatimoğulları soru önergesinde; ÇMO tarafından 2 ve 3 Eylül 2023 tarihlerinde Hatay Serinyol, Antakya, Samandağ, Yeşilköy ve Defne’de depolama alanlarından, bina enkazlarından, yerleşim alanlarından, faunadan, toprak yüzeyinden ve çalışma sırasında kullanılan aracın üzerinden alınan toplam 45 adet katı ve toz numunesinden 16’sında asbest lifleri tespit edildiği bilgisini paylaştı. Raporda; bölgede 28-29-30 Ağustos günlerinde yağmur yağmış olması, özellikle fauna ve yerleşim alanlarının (çadır, konteyner vb.) yüzeyinde bulunan toz yoğunluğunu düşürmüşse de çadırların üzerinden ve bitki yüzeylerinden alınan numunelerde asbest tespit edilmesi, bölgenin asbest yayılımının olduğunun göstergesi olduğu vurgulanmaktadır.

Tülay Hatimoğulları; “Depremler, seller ve benzeri olayların doğanın kaçınılmaz bir parçası olduğu ancak, bu doğa olaylarının afete dönüşmesinin altında yatan sebebin, alınmayan tedbirler olduğu raporda vurgulanmıştır. Yetkililerin asbest gerçeğine ilişkin tedbir almak yerine ‘havada asbest bulunmuyor’ türünden yaptığı açıklamaların Çernobil benzeri felaketler sonrasında ekran başında çay içen yetkililerin açıklamalarını hatırlattığına dikkat çekilmiştir. Yapılan bu çalışma, Hatay’da yaşanan asbest tehdidinin boyutlarını açıkça göstermektedir. Bu tehdit görmezden gelinmek yerine, alınması gereken acil önlemler hayata geçirilmelidir.” ifadelerine değinerek konunun aciliyetine ve önemine vurgu yaptı.

Soru önergesinde şu soruların yanıtlanmasını istedi:

1. Belirlenmiş hafriyat depolama yerleri dışındaki tüm döküm işlemlerinin acilen durdurulması ve belirlenen alanların listesinin ve konumunun kamuoyuna açıklanması sağlanacak mıdır?

2. Belirlenen alanların TMMOB, kent/ekoloji örgütleri ve yerel temsilciler tarafından denetlenmesi planlanacak mıdır?

3. Çok sayıda kimyasal içeren enkaz atıklarının, tehlikeli atık depolama şartlarını karşılayan ve sızdırmazlığı sağlanmış depo alanlarında tutulması sağlanacak mıdır?

4. Enkaz kaldırma işlemlerinin sulama yapılarak, işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından gerekli önlemler alınarak yapılması sağlanacak mıdır?

5. Yıkılan ve hasarlı evlerin asbest ve başkaca tehlikeli madde içerip içermediğine dair envanter kamuoyu ile paylaşılacak mıdır?

6. Asbest ve tehlikeli kimyasal içeren hafriyatlar bilimsel yöntemler ile ayrıştırılıp bertaraf edilecek; yaşam döngüye zarar vermeyecek biçimde depolanacak mıdır?

7. Bakanlığınızın enkaz kaldırma ve döküm çalışmalarından sorumlu kamu kurumları ile ekoloji örgütleri, meslek odaları, kent konseyleri, sendikalar vb. yerel tüm öznelerin içinde olduğu şeffaf ortak bir koordinasyon kurulması için çalışmaları var mıdır?

8. İlgililerin asbest içeren katı maddelerle ilgili gerekli tedbirlerin alınmasının yüklenici firmaların sorumluluğunda olduğu açıklamasına binaen bahsi geçen yüklenici firmaların denetimi yapılmakta mıdır?

9. Bugüne kadar yüklenici firmalar asbest içeren katı maddelerle ilgili ne gibi tedbirler almıştır?

10. Bugüne kadar bertaraf edilen asbestli malzeme miktarı deprem bölgesinde il bazlı nedir?

11. Deprem ardından oluşan atığın yönetimini fiilen gerçekleştiren yüklenici firmaların kaçında Çevre Mühendisi istihdamı sağlanmıştır?