İklim değişikliğiyle mücadele ve uluslararası tedarik zincirlerinin karbon nötr beklentileri, sanayide çevreci enerji kaynaklarına geçiş sürecini hızlandırıyor. Ancak bu geçişin plansız şekilde yapılması, Türkiye’yi ciddi bir milli servet kaybı ve “enerji ekipmanları çöplüğü” riskiyle karşı karşıya bırakıyor. Enerji Verimliliği ve Yönetimi Derneği (EYODER) Başkanı Onur Ünlü, firmaların panik halinde yaptığı plansız yatırımların, ekonomik ömrünü tamamlamadan işlevsiz hale geldiğini belirtti.
Sanayide karbon salımını azaltmaya yönelik çabalar, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) gibi düzenlemelerin etkisiyle hız kazanırken, birçok işletme ihracatta sorun yaşamamak için kömür ve doğal gaz yerine farklı enerji kaynaklarına yöneliyor. Ancak EYODER Başkanı Onur Ünlü, bu dönüşümün enerji verimliliği sağlanmadan ve yol haritası çizilmeden gerçekleştirilmesinin ciddi ekonomik kayıplara yol açtığını vurguladı.
“80 Yıllık Yatırım 4 Yılda Yapılıyor”
Ünlü, sanayicilerin karbon nötr hedefleri doğrultusunda yatırımlarını aceleyle gerçekleştirdiğini belirterek şu ifadeleri kullandı: “Firmalar, pazar paylarını kaybetmemek için hızla kömürden doğal gaza, ardından elektrikli kazana ve son olarak ısı pompasına geçiyor. Oysa bu ekipmanların ekonomik ömrü ortalama 20 yıl. Yani 80 yılda yapılması gereken yatırım, plansız şekilde dört yılda yapılıyor. Üstelik bu yatırımların çoğunda yabancı firmalar tercih ediliyor, bu da milli servetin yurt dışına aktarılması anlamına geliyor.”
“Tedarik Zincirleri Yol Haritası ve Raporlama İstiyor”
Uluslararası tedarik zincirlerinin firmalardan ani yatırım değil, uzun vadeli strateji ve düzenli raporlama beklediğini vurgulayan Ünlü, örnek bir dönüşüm süreci planını şöyle anlattı: “İlk iki yılda enerji verimliliği yatırımlarının yapılması, beşinci yılda yakıt dönüşümüne geçilmesi ve onuncu yılda emisyonların yüzde 50 azaltılması gibi hedefler konulmalı. Her adım şeffaf şekilde raporlanmalı. Bu yaklaşım, hem kaynakların doğru kullanımını sağlar hem de atıl yatırımların önüne geçer.”
“Enerji Verimli Hale Gelmeden Yakıt Değişimi Etkisiz Kalıyor”
Ünlü, enerji verimliliğinin yakıt dönüşümünün ön koşulu olduğunu belirterek, fabrikaların tüketimi düşürmeden yenilenebilir enerji yatırımı yapmasının yeterli olmadığını söyledi. “Tüketimi azaltmadan yapılan yatırımlar, emisyonların düşmesini sağlamaz. Önce tasarruf, ardından dönüşüm stratejik açıdan daha doğrudur” dedi.
Orta ölçekli bir tekstil işletmesini örnek gösteren Ünlü, plansız dönüşümlerin maliyetini şöyle aktardı: “Kömürden doğal gaza geçiş 3 milyon TL, elektrikli kazana geçiş 7 milyon TL ve ısı pompası yatırımı 30 milyon TL tutuyor. Yaklaşık 40 milyon TL’lik yatırım, kısa sürede atıl hale geliyor.”
“Bugünün Değil, Geleceğin Teknolojilerine Yatırım Yapılmalı”
Enerji dönüşümü teknolojilerinin sürekli geliştiğini hatırlatan Ünlü, bu süreci yeni teknolojilerle yönetmek gerektiğini belirtti. Firmaların enerji hizmet şirketlerinden profesyonel destek alarak, bilgiye dayalı ve uzun vadeli stratejiler oluşturması gerektiğini ifade etti.
