UÇAR: ÇILDIRAN EV FİYATLARI ŞİMDİLİK DURDU

YASEMİN GÜÇ

Türkiye’de son bir yılda hatta son aylarda emlak fiyatlarındaki önlenemez yükseliş toplumu ciddi sıkıntıya soktu. Buna ilaveten de kiralardaki astronomik artışlar ev sahibi kiracı dengesini de ciddi boyutlarda bozarak insanların mahkeme kapılarına yığılmalarına neden oldu.

Ekonomik sıkıntıların ve dövizin yükselişinin etken olduğu konut fiyatları geçen yıla oranla kimi yerde yüzde 200 ile yüzde 300 arasında ciddi artışlar gösterdi. Çalışanların ev alma hayallerini olumsuz olarak etkiledi.

Konunun uzmanlarından Adana Emlakçılar Odası Başkanı Rabia Ülkü Uçar’la ev fiyatları konusunda bir söyleşi yaptık.

-Ev fiyatları ve kiralar adeta çıldırmış gibi her gün yükseliyor. Kiracılardan yoğun şikayetler geliyor. Öncelikli olarak kiralar konusunda yetkililere ne önerirsiniz?

-Evet kiralar kontrolden çıktı. Ama devletimiz şunu yapabilir. Ev kiralarının semtine, mevkisine, lokasyonuna, bina yaşı ve lüksüne göre alt ve üst sınır getirebilir. Burada amaç ev sahibini de kiracıyı da güvence altına almaktır… Bazen ev sahipleri gereğinden fazla kira istiyor ve aynı inatla istediği yüksek fiyatlara evini veriyor ama birkaç ay sonra çok yükselen kirayı, kiracı zorlanıp ödeyemeyince mahkemelik olmalar başlıyor… Ev sahiplerinin kiralar konusunda biraz fedakarlık yapmaları şart. Bu tavizi verdikleri sürece kiralarını daha düzenli alabilirler.

-Çok konut yapıldığı halde insanlar kiralık ev bulmakta sıkıntı çekiyorlar. Neden?

-Pandemi birinci nedendi… İkinci ve daha önemli neden de son zamanlardaki inşaat malzemelerindeki artış nedeniyle eskisi kadar çok konut yapılmıyor. Çoğu dövize endeksli olan alınan inşaat malzemeleri fiyatlarının günü gününü tutmuyor. Yeterli üretim yapılmadığı için de piyasada bulunan konut fiyatları artıyor…

-Kiracılar tarafından sorulan mağdur oldukları bir konu daha var… Oturdukları ev satıldığında ne olacak? Hele bir de kirayı yıllık peşin ödemişlerse? Evi alan yeni ev sahibi de çık diyorsa?

-Ev satıldığı zaman kira kontratı geçerliliğini kaybeder. Satışla birlikte kontrat fesih olur. Tapu el değiştirdiğinde evin yeni sahibi 1 ay içinde noterden kiracıya ihtar çeker. Kiracı bilgilendirilir. Kiracının itiraz etmesi durumunda mahkemenin yolu açılır… Eğer kiracı sorun çıkarmadan çıkacağım diyorsa, yıllık peşin verdiği kiradan oturduğu aylar düşülerek geri kalanı eski ev sahibi kiracıya iade etmek zorundadır. Bir de kiracının taşınma masraflarını karşılamak zorundadır…

-Yıllık kira artışı ve Ev sahiplerinin kira gelir beyannamesi muafiyeti yıllık ne kadara kadardır?

-Devletimizin belirlediğine göre Temmuz 2023’e kadar resmi kira artış oranı % 25’dir. Ev sahipleri kira gelirinin yıllık 9.500 lira üzeri vergiye tabiidir.

-Ev fiyatlarındaki artış beraberinde  arsa fiyatlarında artış getirdi mi?

-Çok… Şu anda arsa fiyatları inanılmaz boyutta arttı.6 ay öncesinden bu güne bazı bölgelerde % 100, hatta % 200 ü bulan artışlar gözleniyor. Bu ta tabii ki ev maliyetlerine de yansıyor.

-Ev kredilerinin çok yüksek olduğundan şikayet ediliyor. Konut kredileri konusunda ne diyorsunuz?

-Son aylarda konut kredilerine ulaşmak çok zorlaştı. Konut kredileri özel bankalarda çok yüksek olup ,devlet bankalarından daha düşük almak mümkün. Ancak devlet bankaları da konut kredisi olarak yalnızca 150 bin ile 200 bin arasında kredi verebiliyor. Vatandaşın bu rakamla ev alması zorlaşıyor. Satışların çoğunun kredili yapıldığı göz önüne alınırsa vatandaşı ev alma isteği hayallerden öte gidemiyor. Düşünün bir bir evde çalışan karı koca olsa da evin, çocukları ve mutfak masrafları, kira giderlerini de eklersek yüksek banka kredileri ödenemez durumda oluyor.

-Ev fiyatlarındaki artışı sıralayabilirsek neler diyebiliriz?

-Öncelikle arz talep dengesi bozuldu. Talep fazla arz yeterli gelmiyor. Diğer önemli konu da geçen yıla oranla doların ciddi bir şekilde artışı etken. Demir, çimento ve diğer inşaat malzemelerinin birçoğu yurt dışından dövize endeksli geliyor .Son zamanlarda maliyetlerdeki artış yüzünden yeni inşaatlar yapılamıyor. Piyasada yeterli konut olmayınca da mevcut satılık konut fiatları çok yükseliyor.

-Tokilerin yapılması ev fiyatlarını etkiler mi?

-Şimdilik bilemiyoruz. O süreci yaşadıkça göreceğiz… TOKİ’lerin yapılmasının fiyatlara etki edeceğini ummaktan başka çaremiz yok. TOKİ konutlarında enflasyonundaki artış üzerine konularak satış yapılacağı için dar gelirlinin çok zorlanacağını düşünüyorum. TOKİ’nin ucuz konut üreteceğine seviniyoruz. Ancak fiyatların ne ölçüde yükseleceğini tahmin edemiyoruz… TOKİ sayesinde her gün artan fiyatlar biraz durağanlaştı gibi… Ama bence şu an gayrimenkul almak isteyenler için çok iyi bir dönem…