Sanatları yok olmaya yüz tutmuş ustalar fabrikasyon ürünlere direniyor

(İHA) – Sanatları yok olmaya yüz tutan oyma bağlamanın kalan son ustaları, fabrikasyon ürünlere direniyor. Büyük bir sabır, aşk, özveri ve dikkat isteyen bağlama yapımını 30 yıldır sürdüren Mersinli usta Kazım Danyeli, atık çırak bulamamaktan da yakınarak, “Bir taraftan fabrikasyonun yaygınlaşması bir taraftan da çırak bulamamamızdan dolayı mesleğimiz çürümeye yüz tutmuş bir durumda” dedi.
Oldukça zor, meşakkatli bir mesleği, çıraklıkla başlayıp, bıkıp usanmadan 30 yıldır sürdüren Mersinli bağlama ustası Kazım Danyeli, sanatlarının bugün pahalı olması nedeniyle ekonomiye, yapımının çok zor ve uzun olması nedeniyle de teknolojiye yenik düşerek bittiğini düşünüyor. Yaptıkları işin maddi karşılığı olmadığını vurgulayan usta, sadece aşkla, sevgiyle ve sabırla el emeği, göz nuru ortaya çıkardıkları eserlerin artık rağbet görmemesinden kırgın ve küskün. Çırak bulamamaktan da yakınan Danyeli, her şeye rağmen sanatlarının devam etmesini isterken, sanatlarını ve oyma bağlama yapmanın inceliklerini İHA’ya anlattı.

“Ağacı ses veren bir alete dönüştürdüğünde oldukça zevkli bir sonuç almış oluyoruz”
Mersin’in merkez Toroslar ilçesinde yer alan atölyesinde el yapımı bağlamalar tasarlayan usta Kazım Danyeli, bağlama üretimine 30 yıl öncesinde iş bulamadığı bir dönemde zorunluluk olarak başladığını, lakin sonrasında bu işten aldığı keyifle birlikte devam ettiğini söyledi. Danyeli, “35’imden sonra bu işi yapmaya başladım. Çok zor. Malzeme bulmak zor. Teknik anlamda bağlama yaparken zorlanıyorsun ama zevkli bir iş. Ağacı ses veren bir alete dönüştürdüğünde oldukça zevkli bir sonuç almış oluyoruz. Ağaç kütük olarak geliyor. Yaklaşık 15 gün bir bağlama için çalışıyoruz. Bir sürü aşamadan geçiyor. Önce tekne yapılıyor, sonra kol takılıyor. Arkasından ince işlere başlanıyor. Polyester ve vernik işlemleri devam ediyor. Perde bağlanıp tel takıldıktan sonra çalmaya başlıyorsun. Onun maddi gelirinden çok ondan aldığın haz çok güzel” diye konuştu.

“Tek bir elden çıkmadığı için kaliteli bir şey ortaya çıkmıyor”
El yapımı bağlamaların yapım süresi boyunca tek kişinin kontrolünde olması nedeniyle fabrikasyon üretim bağlamalardan farklı bir niteliğe sahip olduğunu vurgulayan Danyeli, “El yapımıyla fabrikasyon aynı şey değildir. Bant sisteminde bir kişi bir bağlamayı çıkartmıyor. Biri kapak takıyor, biri tekne yapıyor. Sisteme ağaç olarak giriyor, bağlama olarak çıkıyor. Tek bir elden çıkmadığı için kaliteli bir şey ortaya çıkmıyor. Ama el yapımında bir usta işi en başından alıyor eline. Bitirene kadar da kendisi yapıyor. Bütün detayları görüyor” şeklinde konuştu.
Mesleklerinin ölmeye yüz tuttuğunu belirten Danyeli, bu durumun nedenlerinin başında fabrikasyon üretimin geldiğini dile getirdi. Bağlamanın Türk kültürünü yansıtan bir enstrüman olduğunu vurgulayan Danyeli, “Herkesi bu sanata bekliyoruz. Vazgeçmesinler, tekrar etsinler, hatta bu işin yapımını öğrensinler” ifadelerini kullandı.