Bankacılık işlemleriyle ilgili terimler zaman zaman kafa karışıklığı yaratabilir. Özellikle “kullanılabilir bakiye nedir?” ya da “hesap bakiyesi ile neden uyuşmaz?” gibi sorular birçok banka müşterisinin sıkça araştırdığı konular arasında yer alıyor. İnternet bankacılığı ya da mobil uygulamalarda sıkça karşımıza çıkan bu iki farklı bakiye türü, aslında farklı şeyleri ifade eder. Bu yazıda kullanılabilir bakiye, hesap bakiyesi, bankaya yatan para neden görünmüyor ve bloke nasıl kaldırılır gibi en çok sorulan başlıkları detaylarıyla açıklıyoruz.
Kullanılabilir bakiye nedir?
Kullanılabilir bakiye, banka hesabınızda o anda harcayabileceğiniz, transfer edebileceğiniz veya ATM’den çekebileceğiniz gerçek parayı ifade eder. Banka hesabınızda görünen toplam tutar her zaman kullanılabilir anlamına gelmez. Çünkü bazı tutarlar, yapılan işlemler, bankaya yatan ama henüz işleme alınmamış para, ya da bankanın uyguladığı bloke nedeniyle geçici olarak kullanılamaz durumdadır.
Örnek vermek gerekirse, hesabınızda 3.000 TL olduğunu görüyorsunuz ancak kullanılabilir bakiye 2.200 TL yazıyor. Bu durumda aradaki 800 TL ya henüz hesaba geçmeyen EFT/havale kaynaklı, ya da bir işlem için bankanın koyduğu geçici blokeden kaynaklanıyor olabilir.
Hesap bakiyesi ile kullanılabilir bakiye neden farklı olur?
Hesap bakiyesi, banka hesabınızda toplam olarak bulunan para miktarını gösterir. İçinde henüz hesaba geçmemiş yatırımlar, bekleyen işlemler, kısıtlı fonlar veya blokeli tutarlar olabilir. Bu nedenle hesap bakiyesi ile kullanılabilir bakiye farklı olabilir.
Kısaca:
-
Hesap bakiyesi = Toplam para (her şey dahil)
-
Kullanılabilir bakiye = Anlık olarak harcanabilir para
İşte en sık karşılaşılan nedenler:
-
Bekleyen provizyonlar: Kredi kartı veya banka kartı ile yapılan alışverişler sistemde bekliyor olabilir.
-
Bloke edilen tutarlar: Mahkeme kararı, haciz, kefalet veya bankanın güvenlik blokesi olabilir.
-
Henüz hesaba geçmemiş para: EFT, havale, çek veya dijital cüzdan işlemleri nedeniyle hesaba geçmiş ama kullanılabilir hale gelmemiş olabilir.
-
Otomatik ödeme talimatları: Yaklaşan bir fatura için bankanın parayı rezerve etmesi.
Bankaya yatan para neden görünmüyor?
Bankaya para yatırmış olmanıza rağmen bu tutarı anında görememek can sıkıcı bir durum olabilir. Bunun başlıca nedenleri şunlardır:
1. EFT veya havale saatleri dışında yapılan işlemler
Eğer EFT işlemini saat 17.00’den sonra gerçekleştirdiyseniz, para bir sonraki iş günü sabah hesaba geçer. Bu süre zarfında paranız sisteme girmiş olsa bile kullanılabilir bakiye olarak görünmez.
2. Yatırılan çek veya senet işlemleri
Çek ya da senet ile yapılan tahsilatlar bankacılık sistemi içerisinde belirli bir teyit sürecine tabi tutulur. Genellikle bu süre 1-3 iş günü arasında değişebilir.
3. ATM üzerinden yapılan yatırımlar
ATM’lerden yapılan para yatırma işlemleri bazı bankalarda anında hesaba geçerken, bazılarında manuel kontrol gerektirdiği için belirli bir süre gecikebilir.
4. Bloke nedeniyle bekleyen işlemler
Eğer hesabınızda geçmiş dönem borçları, yasal takip veya şüpheli işlem geçmişi varsa, bankalar yeni gelen parayı geçici olarak bloke edebilir.
Bloke varsa nasıl kaldırılır?
Bloke, bankaların hesabınız üzerinde geçici veya kalıcı kısıt uygulamasıdır. Bu işlem sizin bilginiz dahilinde olabileceği gibi, bazı durumlarda otomatik sistemlerle de yapılabilir. Blokeyi kaldırmak için uygulanabilecek adımlar ise duruma göre değişir.
1. Banka tarafından konulan bloke
Bloke, genellikle şu nedenlerle uygulanır:
-
Hesaba gelen para şüpheli işlem olarak değerlendirilmiş olabilir.
-
Banka, borçlarınıza karşılık teminat amacıyla bloke koymuş olabilir.
-
Hesapta aktif olmayan, uzun süre işlem yapılmayan durumlar nedeniyle güvenlik amaçlı bloke uygulanabilir.
Bu durumda yapılması gereken:
-
Banka müşteri hizmetleriyle iletişime geçin.
-
Blokenin nedenini detaylı öğrenin.
-
Eğer yasal bir gerekçeye dayanıyorsa (örneğin haciz), ilgili belge ile bankaya başvurun.
2. Mahkeme kararı ile gelen bloke
Adli ya da idari makamlar tarafından alınan karar sonucu konulan bloke, yalnızca ilgili merciler tarafından kaldırılabilir. Bu durumda yapmanız gereken:
-
Avukatınız aracılığıyla ilgili mahkemeye veya icra dairesine başvurun.
-
Borcun ödenmesi ya da taksitlendirme anlaşması ile mahkeme kararını yeniden değerlendirmeye alın.
3. Bloke edilen EFT/havale
EFT ya da havale işlemleri bazen tutarsız isim, hesap uyuşmazlığı veya dolandırıcılık şüphesiyle durdurulabilir. Bu durum genellikle banka tarafından kısa sürede çözülür. Çözüm için:
-
Gönderen kişiyle iletişime geçin.
-
Bankanızın çağrı merkezi ile durumu paylaşın.
-
Gerekirse banka şubesine kimliğinizle gidin.
Kullanılabilir bakiyeyi artırmak için ipuçları
Eğer hesap bakiyeniz yüksek ama kullanılabilir bakiyeniz düşükse, bu durumu optimize etmek mümkündür:
-
Faturalarınızı erken ödeyin: Otomatik ödeme talimatlarınız nedeniyle banka, bekleyen faturalar için paranızdan önceden düşüş yapabilir.
-
Kredi kartı borçlarınızı zamanında kapatın: Kredi kartınızda bekleyen provizyonlar kullanılabilir bakiyenizi etkiler.
-
Bankaya bildirilen ödemeleri kontrol edin: Banka hesabınıza yatan bir para başka bir hesabı teminat olarak gösteriyorsa, serbest kalmasını sağlayabilirsiniz.
-
Gün içindeki işlemlere dikkat edin: Örneğin gün içinde çok sayıda alışveriş yaptıysanız, bazıları provizyonda bekliyor olabilir.
Kullanılabilir bakiye neden sürekli değişiyor?
Mobil uygulamalarda veya internet bankacılığında kullanılabilir bakiyenizin gün içinde birkaç kez değiştiğini fark etmiş olabilirsiniz. Bunun nedeni, sistemlerin sürekli olarak güncellenmesi ve provizyonların çözümlenmesidir.
Örneğin:
-
Sabah market alışverişi yaptınız.
-
Öğle saatlerinde ATM'den para çektiniz.
-
Akşam ise otomatik ödeme talimatı devreye girdi.
Bu işlemlerin her biri kullanılabilir bakiyenizde farklı yansımalar oluşturur. Bu yüzden, gün içinde bakiyenizin değişmesi gayet normaldir.
Kullanılabilir bakiye kredi kartında ne anlama gelir?
Kredi kartı kullanıcıları için de “kullanılabilir bakiye” kavramı geçerlidir. Burada ifade edilen, kredi kartınızda o anda harcayabileceğiniz limitin ne kadar kaldığıdır. Örneğin, 10.000 TL’lik bir kredi kartınız varsa ve 6.500 TL harcama yaptıysanız, kullanılabilir bakiyeniz 3.500 TL olur.
Dikkat edilmesi gereken noktalar:
-
Bekleyen taksitli alışverişler limitinizi etkiler.
-
İade edilen ürünler limitinize hemen yansımaz.
-
Asgari ödeme tutarını ödemediğinizde kullanılabilir bakiye sıfırlanabilir.