Pençe-Kilit Harekatı bölgesinde, mağarada yürütülen operasyon sırasında metan gazına maruz kalan 19 askerden 12’sinin şehit olduğu açıklandı. Milli Savunma Bakanlığı’nın duyurduğu bu acı haber sonrası, metan gazının özellikleri, zararları ve metan gazı zehirlenmesi nasıl olur soruları yeniden kamuoyunun gündemine taşındı. Metan gazı zehirlenmesi nasıl gelişir, hangi belirtilerle anlaşılır? İşte detaylar...
Metan Gazı Nedir?
Metan gazı, doğal gazın ana bileşenidir ve normal sıcaklık ve basınçlarda kokusuz bir gaz olarak bulunur. Doğada hem zemin altında hem de deniz tabanı altında bulunabilir, yüzeye ve atmosfere ulaştığında ise ‘atmosferik metan’ adını alır. Küresel ısınmaya neden olan önemli bir sera gazıdır. Çöplerdeki metan, yakıt olarak da kullanılabilir.
Doğal ortamlarda metanojen bakteriler tarafından üretilir. Bu bakteriler oksijensiz ortamlarda organik maddeleri parçalayarak metan gazı açığa çıkarır. Bu nedenle mağara, bataklık, çöp depolama alanları ve hayvan gübresi gibi yerlerde metan gazı oluşabilir.
Metan Gazı Zehirler mi?
Metan gazı tek başına zehirleyici değildir. Ancak, oksijenin yerini aldığı için boğulmaya neden olabilir. Ayrıca bazı maddelerle birleştiğinde veya yüksek konsantrasyonda tutuştuğunda patlayıcı hale gelir ve ölümcül sonuçlara yol açabilir. Evlerde kullanılan doğal gazın yaklaşık %97’si metan içerir. Yetersiz havalandırma karbonmonoksit gazının oluşumuna yol açarak ciddi zehirlenmelere neden olabilir.
Karbonmonoksit gazı, düşük miktarlarda bile baş dönmesi, mide bulantısı gibi belirtilerle etkisini gösterir ve birkaç saat içinde ölüme yol açabilir. Gaz yoğunluğu arttığında ise ölüm riski yalnızca 3 dakikada ortaya çıkabilir.
Metan Gazı Nerelerde Oluşur?
· Biyolojik yollarla: Mağaralarda, bataklıklarda, çöp depolama alanlarında ve hayvan gübresi gibi ortamlarda.
· Jeolojik yollarla: Yer kabuğunun derinliklerinde, milyonlarca yıl boyunca organik maddelerin basınç ve ısı etkisiyle dönüşmesi sonucu.
Özellikle doğal gaz yatakları ve kömür madenlerinde biriken metan, geçmişte olduğu gibi maden patlamalarına da neden olabilmektedir. Bu nedenle metan gazı içeren ortamlarda çalışanlar için havalandırma ve gaz ölçüm cihazları hayati önem taşır.
