Güneş Çarpması Nedir, Belirtileri Nelerdir? Yaz Aylarında Kimler Risk Altında?
Yaz aylarında sıcaklıkların ve nem oranının artmasıyla birlikte, güneş çarpması vakalarında ciddi artış yaşanıyor. Uzmanlar, özellikle 11.00 ile 15.00 saatleri arasında güneş altında uzun süre kalmanın ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Vücut ısısı 40°C'nin üzerine çıkarsa tehlike büyüyor
Güneş çarpması; aşırı sıcaklık ve yüksek nem nedeniyle vücut ısısının 40°C’nin üzerine çıkmasıyla gelişen, ciddi hatta ölümcül sonuçlar doğurabilecek bir rahatsızlıktır. Bu durumda terleme mekanizması bozulur, vücut soğuyamaz ve başta beyin olmak üzere hayati organlar zarar görmeye başlar.
Ultraviyole ışınları etkili rol oynuyor
Güneş ışınlarının içinde bulunan ultraviyole (UV) ışınları insan sağlığı üzerinde en fazla etkiye sahip olan bileşendir. Güneş çarpması en çok yaz aylarında ve 11.00–15.00 saatleri arasında görülüyor. Özellikle sıcak ve nemli kıyı bölgelerinde risk daha da artıyor. Nem oranının %70’in üzerine çıkmasıyla birlikte güneş çarpmasının etkisi katlanıyor.
Risk grupları kimler?
Güneş çarpması her yaştan insanı etkileyebilse de bazı gruplar daha yüksek risk altında:
Bebekler ve küçük çocuklar
Yaşlı bireyler
Kalp, tansiyon ve diyabet gibi kronik hastalığı olanlar
Aşırı kilolu bireyler
Açık alanda çalışanlar (inşaat, tarım, güvenlik)
Sporcular, özellikle öğle saatlerinde antrenman yapanlar
Alkol ve kafein tüketenler
Belirtileri nelerdir ?
Güneş altında uzun süre kalan kişilerde şu belirtiler görülüyorsa derhal önlem alınmalı:
Vücut sıcaklığı 39–41°C’ye kadar çıkabilir
Şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma
Davranış, anlama ve algılama bozuklukları
Düzensiz kalp atışları
Güneş çarpmasında ne yapılmalı?
Güneş çarpmasından şüpheleniliyorsa 112 acil yardım hattı aranmalı ve sağlık ekipleri gelene kadar şu adımlar atılmalıdır:
Kişi serin ve gölge bir alana alınmalı
Kalın giysileri çıkarılmalı
Soğuk suyla baş, koltuk altı ve kasık bölgesine kompres yapılmalı
Bilinci yerindeyse su içirilmelidir (Bilinci kapalıysa ağızdan bir şey verilmemeli)
Güneş çarpmasından korunmak için enler yapmalıyız?
Uzmanlar, alınacak basit önlemlerle güneş çarpmasının önüne geçilebileceğini vurguluyor:
Mümkünse 11.00–15.00 saatleri arasında dışarı çıkmaktan kaçının
Gölgede kalmaya özen gösterin, ağır işler ve spor yapmaktan uzak durun
Açık renkli, ince ve bol kıyafetler tercih edin
Geniş kenarlı şapka veya şemsiye kullanın
Sık duş alın ve bol su için