Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından, dünya nüfusunun 5 milyara ulaştığı tarih olan 11 Temmuz 1987, her yıl Dünya Nüfus Günü olarak kutlanıyor. Bu özel günde, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), nüfus ve kalkınma konularına dikkat çekerek toplumda farkındalık oluşturmayı hedefliyor.
Hindistan dünyanın en kalabalık ülkesi oldu
Birleşmiş Milletler’in 2024 verilerine göre, Hindistan 1 milyar 450 milyon 935 bin 791 kişi ile dünyanın en kalabalık ülkesi oldu. Hindistan’ı 1 milyar 419 milyon 321 bin 278 kişiyle Çin, 345 milyon 426 bin 571 kişiyle ABD takip etti. Bu üç ülke, toplam dünya nüfusunun %39,4’ünü oluşturdu.
Türkiye, dünya nüfusunun %1’ine sahip
Türkiye, 85 milyon 664 bin 944 kişilik nüfusuyla 194 ülke arasında 18. sırada yer aldı ve dünya nüfusunun %1’ini oluşturdu.
(Grafik1: Nüfusun en yüksek olduğu ilk 20 ülke, 2024)
Çocuk nüfusunda Orta Afrika Cumhuriyeti zirvede
Dünya genelinde 0-17 yaş grubunda çocuk nüfus oranının en yüksek olduğu ülke Orta Afrika Cumhuriyeti (%56,5) oldu. Orta Afrika’yı Nijer (%53,7) ve Somali (%53,2) izledi. Çocuk nüfus oranının en düşük olduğu ülke ise %13,2 ile Kore Cumhuriyeti oldu.
- Dünya çocuk nüfus ortalaması: %29,6
- Türkiye’nin çocuk nüfus oranı: %25,5
(Grafik2: Seçilmiş ülkelere göre çocuk nüfus ve oranı, 2024)
Bu oranla Türkiye, dünya ortalamasının altında kalsa da Avrupa Birliği ülkelerinin üstünde yer aldı. AB’de en yüksek çocuk nüfus oranına sahip ülke %22,7 ile İrlanda olurken, İtalya %14,8 ile en düşük orana sahip ülke oldu.
Genç nüfus oranında Suriye ilk sırada
2024 verilerine göre 15-24 yaş grubundaki genç nüfus oranı en yüksek ülke %23,5 ile Suriye oldu. Suriye’yi %22,9 ile Güney Sudan, %22,4 ile Orta Afrika Cumhuriyeti izledi. Genç nüfus oranı en düşük ülke %8,7 ile Monako olarak kaydedildi.
- Dünya genç nüfus ortalaması: %15,6
- Türkiye’nin genç nüfus oranı: %14,9
Türkiye’nin genç nüfus oranı dünya ortalamasının biraz altında olsa da AB ortalamasından yüksek. AB’de genç nüfus oranı en yüksek ülke %13,3 ile İrlanda olurken, Malta %9 ile en düşük orana sahip ülke oldu.
Yaşlı nüfusta Monako lider
2024 yılı verilerine göre 65 yaş ve üzeri nüfus oranı en yüksek ülke %36,2 ile Monako oldu. Japonya (%29,8) ve İtalya (%24,6) ilk üçte yer aldı. En düşük yaşlı nüfus oranına sahip ülkeler ise %1,7 ile Katar, %1,8 ile BAE ve %1,9 ile Zambiya oldu.
- Dünya yaşlı nüfus ortalaması: %10,2
- Türkiye’nin yaşlı nüfus oranı: %10,6
Türkiye, dünya ortalamasının biraz üzerinde olmasına rağmen AB’nin gerisinde. AB’de yaşlı nüfus oranı en yüksek ülke %24,6 ile İtalya olurken, en düşük oran %14,6 ile Güney Kıbrıs’ta görüldü.
Doğurganlıkta Çad başta, Türkiye AB ortalamasının üstünde
Toplam doğurganlık hızına bakıldığında, 2024 yılında en yüksek oran 6,03 çocuk ile Çad’da ölçüldü. Somali (6,01) ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti (5,98) ilk üçte yer aldı. En düşük doğurganlık hızı 0,73 çocuk ile Kore Cumhuriyeti’nde görüldü.
- Dünya ortalaması: 2,25 çocuk
- Türkiye: 1,48 çocuk
Türkiye’nin doğurganlık hızı dünya ortalamasının altında kalırken AB ortalamasının üzerinde yer aldı. AB’de en yüksek doğurganlık hızına sahip ülke Bulgaristan (1,75) olurken, en düşük hız Malta’da (1,11) kaydedildi.
Beklenen yaşam süresinde Monako lider
2024 yılı için doğuşta beklenen yaşam süresi:
- Dünya genelinde: 73,3 yıl
- Erkekler: 70,7 yıl
- Kadınlar: 76,0 yıl
Erkeklerde: Monako 84,6 yıl ile lider. Türkiye’de erkekler için beklenen yaşam süresi 74,7 yıl olup dünya ortalamasından yüksek, AB ortalamasının ise gerisinde. AB’de erkeklerde en yüksek yaşam süresi 81,8 yıl ile İtalya’da ölçüldü.
Kadınlarda: Monako 88,6 yıl ile yine ilk sırada. Türkiye’de kadınlar için beklenen yaşam süresi 80,0 yıl olup dünya ortalamasının üzerinde, AB ortalamasının ise gerisinde. AB’de kadınlarda en yüksek değer 86,4 yıl ile İspanya’ya ait.